Vanaf verslagjaar 2023 moet het college volgens de gewijzigde Gemeentewet en het BBV in de jaarrekening een rechtmatigheidsverantwoording opnemen. De rechtmatigheidsverantwoording gaat over alle aspecten van financiële rechtmatigheid die geen invloed hebben op de getrouwheid van de jaarrekening. Bij de jaarrekening verklaart het college alle niet-acceptabele afwijking en de (voorgenomen) herstelmaatregelen. Zo krijgt de raad niet alleen een oordeel, maar ook de achtergrondinformatie om zijn controlerende taak goed uit te voeren.
Met ingang van boekjaar 2025 zijn er nieuwe regels voor de controle op de rechtmatigheid, met als belangrijkste verandering de hoogte van de materialiteitsgrens. Met de jaarrekening 2025 zal geanalyseerd worden of de organisatie de gevolgen van deze nieuwe regelgeving voldoende ondervangen heeft. Dit kan leiden tot aanvullende maatregelen in 2026.
Begrotingscriterium
Een belangrijk onderdeel van de rechtmatigheidsverantwoording is het begrotingscriterium. Financiële beheershandelingen dienen tot stand te komen binnen de grenzen van de door de gemeenteraad geautoriseerde begroting. In de financiële verordening door de raad vastgesteld in welke gevallen overschrijdingen acceptabel zijn.
Uit de jaarrekeningcontrole 2024 blijkt dat slecht een klein deel van de begrotingsonrechtmatigheden niet acceptabel zijn volgens de spelregels van de financiële verordening. Er worden daarom ook geen aanvullende maatregelen nodig geacht.
Voorwaardencriterium
De meeste eisen die vallen onder het voorwaardencriterium worden gecontroleerd voor de getrouwheid van de jaarrekening. Van de overige voorwaarden is de controle op de toepassing van de Europese aanbestedingsregels de belangrijkste.
Uit de jaarrekeningcontrole 2024 is gebleken dat er risico’s zijn voor de naleving van de Europese aanbestedingsregels. Dit geldt vooral voor ICT-contracten. In 2025 zijn reeds maatregelen getroffen om inkopen en contractbeheer van ICT te verbeteren, echter is dit een langjarige inspanning.
Misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O)
Het criterium misbruik en oneigenlijk gebruik krijgt steeds meer aandacht in het kader van rechtmatigheid. In 2025 is door de raad het hernieuwde M&O-beleid vastgesteld Hierin is ook bepaald dat de raad bij ernstige gevallen van misbruik wordt geïnformeerd. De uitvoering van het M&O-beleid hiervan – waarbij frauderisicoanalyses het belangrijkste interne toezichtinstrument zijn - is ook in 2025 gestart.
Focus voor 2026:
- Verder gaan met analyse en – waar nodig – aanpassen van interne controles als gevolg van veranderde wetgeving rechtmatigheid;
- Opschonen ICT-contracten en verbeteren rechtmatigheid van inkopen van ICT;
- Uitvoeren frauderisicoanalyses op de grotere financiële processen van de organisatie.